ردیف
شناسه
مقدار
1
سال تأسیس
1357
2
مرکز استان
شهر تهران
3
تعداد شهرستانها
16
4
مختصات جغرافیایی
۳۵٫۷۱۱۷°شمالی ۵۱٫۴۰۷۰°شرقی
5
مساحت
12،981 کیلومترمربع (5،012 مایل مربع)
6
سهم از مساحت کشور
0.78%
7
رتبه از لحاظ مساحت در کشور
بیست و نهم
8
جمعیت کل (1400)
14،033،400 نفر
9
سهم از جمعیت کشور
17.5%
10
رتبه از لحاظ جمعیت در کشور
اول
11
تراکم جمعیت
710 نفر/ کیلومتر مربع (1،800 نفر/ مایل مربع)
12
نرخ شهر نشینی
94.3%
13
سهم جمعیت شهرنشین از کل جمعیت کشور
20.8%
14
رتبه از لحاظ نرخ شهرنشینی در کشور
دوم
15
منطقه زمانی
Iran Standard Time (+3:30 گرینویچ)
زبانهای اصلی
فارسی
17
پیش شماره تلفن
021
18
پلاکهای خودرو
۱۱، ۲۲، ۳۳، ۴۴، ۵۵، ۶۶، ۷۷، ۸۸، ۹۹، ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۰، ۵۰، ۲۱، ۳۸، ۷۸
19
تعداد نمایندگان مجلس شورای اسلامی
35 نماینده
20
تعداد بخش
35 بخش
21
تعداد دهستان
73 دهستان
22
تعداد شهر
49 شهر
23
تعداد شهر با محاسبه مناطق شهرداری
80 شهر/ منطقه
24
تعداد کل آبادی ها
1،048 آبادی
25
تعداد نقاط فرعی
184 نقطه
26
ناهمواریهای جغرافیایی
۱. رشته کوههای البرز ۲. بخشهای مرکزی و کوهپایههای جنوبی البرز ۳. دشتهای استان تهران
27
زمینه های اصلی فعالیت اقتصادی
1. کشاورزی 2. صنعت 3. خدمات
28
توزیع نسبی شاغلین در بخشهای اقتصادی
کشاورزی 1.3% و صنعت 34% و خدمات 64.7%
در اینجا سعی شده تا مطالب مرتبط با موضوع طرح توجیهی استان خراسان رضوی آورده و به مرور زمان کاملتر شود.
شناسنامه
مشهد
34
450 کیلومتردرازا
128420 کیلومتر مربع (۴۵۹۰۱ مایل مربع)
پنجمین
7.8
4.777
62
163
8861
شهرستان
بخشها
دهستانها
شهرها (مرکز†)
منتزع از
جمعیت (۱۳۹۵)[۱۶]
مساحت (km²)[۱۷]
تراکم جمعیت (بر km²)
نقشه
نیشابور
مرکزی
بینالود
نیشابور† بار
۱۳۲۰
شهرستان مشهد
۳۵۵٬۸۵۷
۲۷۶۳[ذ]
۱۲۹
درب قاضی
ریوند
فضل
مازول
سرولایت
چکنه
برزنون
میانجلگه
عشقآباد
عشقآباد†
۱۴۰۱
شهرستان نیشابور
۳۹٬۲۸۸
۲۸۹۰
۱۴
غزالی
بلهرات
سالاری
–
مهولات
حومه
فیضآباد† عبدلآباد
۱۳۸۴[۵۰]
شهرستان تربت حیدریه
۵۱٬۴۰۹
۳۳۱۷
۱۵
مهولات جنوبی
شادمهر
مهولات شمالی
ازغند
تبادکان
مشهد†
۱۳۱۶[۲۳]
۳٬۳۷۲٬۶۶۰
۹۱۶۹
۳۶۸
درزآب
طوس
کارده
کنویست
میان ولایت
احمدآباد
پیوه ژن
ملکآبادشهر جدید بینالود
سرجام
رضویه
آبروان
پایین ولایت
میامی
گناباد
گناباد† بیدخت روشناوند
۱۳۱۶[۴۹]
۸۸٬۷۵۳
۵۷۸۹
پسکلوت
کاخک
زیبد
گلبهار
بیزکی
گلبهار†
۱۳۹۹[۴۸]
شهرستان چناران
۶۶٬۳۲۱[د]
۱۰۰۷[۲۶]
۶۶
نوبهار
گلمکان
چشمهسبز
کوهسرخ
برکوه
ریوش†
۱۳۹۸[۴۷]
شهرستان کاشمر
۲۵٬۰۱۴[خ]
۲۱۹۸[۴۵]
۱۱
کوه سفید
بررود
تکاب
کلات
کبودگنبد
کلات† حسنآباد
۱۳۸۱[۴۶]
۳۶٬۲۳۷
۳۵۰۳
۱۰
هزارمسجد
زاوین
شهرزو
چنار
پساکوه
کاشمر
بالا ولایت
کاشمر†
۱۳۲۲[۴۴]
۱۴۳٬۶۵۰[ح]
۱۱۵۲[۴۵]
۱۲۵
فرحدشت
رزقآباد
فرگ قلعه
قلعه بالا
قوچان
سودلانه
قوچان† مزرج
۱۷۴٬۴۹۵
۳۸۴۸
۴۵
شیریندره
باجگیران
دولتخانه
آبکوه
دوغائی
آلماجق
بهار
قوچان عتیق
شهرکهنه
یزدان
فیروزه
فیروزه†
۱۳۸۶[۴۳]
۳۷٬۵۳۹
۱۴۹۰
۲۵
تخت جلگه
طاغنکوه
طاغنکوه شمالی
همتآباد
گرماب
طاغنکوه جنوبی
فریمان
فریمان† فرهادگرد
۱۳۷۲[۴۲]
۹۹٬۰۰۱
۳۳۵۶
۲۹
بالابند
سنگ بست
قلندرآباد
سفیدسنگ قلندرآباد
سفیدسنگ
طرقبه شاندیز
طرقبه
۱۳۸۶[۴۱]
۶۹٬۶۴۰
۱۱۵۸
۶۰
جاغرق
شاندیز
ابرده
صالحآباد
صالحآباد†
۱۳۹۷[۴۰]
شهرستان تربت جام
۴۳٬۴۲۶[چ]
۳۱۸۳
باغ کشمیر
قلعه حمام
جنتآباد
استای
ششتمد
بیهق
ششتمد†
۱۳۹۹[۳۸]
شهرستان سبزوار
۲۴٬۲۶۱[ج]
۲۹۳۷[۳۹]
۸
تکاب کوهمیش
شامکان
ربع شامات
سرخس
سرخس†
۱۳۶۸[۳۷]
۹۷٬۵۱۹
۵۳۹۷
۱۸
تجن
خانگیران
مرزداران
مزداوند
پل خاتون
گلبیبی
سبزوار
رباط
سبزوار†
۲۸۲٬۰۴۹[ت]
۷۲۱۷[ث]
۳۹
قصبه شرقی
قصبه غربی
کراب
روداب
خواشد
رودآب
فروغن
کوه همایی
زبرخان
قدمگاه† خرو درود
۱۳۹۹[۳۵]
۵۶٬۶۳۵[پ]
۱۱۰۲[۳۶]
۵۱
اردوغش
اسحاقآباد
اسحقآباد
حشمتیه
زاوه
دولتآباد†
۱۳۸۷[۳۴]
۶۷٬۶۹۵
۲۵۷۵
۲۶
صفائیه
سلیمان
چخماق
ساق
رشتخوار
رشتخوار†
۱۳۸۱[۳۳]
۶۰٬۶۸۹
۳۵۹۸
۱۷
آستانه
جنگل
شعبه
درگز
درگز†
۱۳۲۷[۳۱]
شهرستان قوچان[۳۲]
۷۲٬۳۵۵
۳۷۷۷
۱۹
چاپشلو
قرهباشلو
میانکوه
لطفآباد
دیباج
زنگلانلو
نوخندان
درونگر
شهرستانه
داورزن
مزینان
داورزن†
۱۳۹۱[۳۰]
۲۱٬۹۱۱
۲۴۲۰
۹
کاه
باشتین
مهر
خوشاب
سلطانآباد
سلطانآباد†
۱۳۸۹[۲۹]
۳۷٬۱۸۱
۱۸۶۹
۲۰
رباطجز
مشکان
یام
نوده انقلاب
طبس
خواف
میانخواف
خواف† نشتیفان
۱۳۶۸[۲۸]
۱۳۸٬۹۷۲
۹۸۲۷
نشتیفان
جلگه زوزن
کیبر
قاسمآباد
زوزن
سلامی
سلامی سده
بالاخواف
سنگان
بستان
پایینخواف
خلیلآباد
خلیلآباد†
۱۳۸۲[۲۷]
۵۱٬۷۰۱
۱۱۲۱
۴۶
رستاق
ششطراز
کندر
کویر
چناران
چناران†
۱۳۶۸[۲۵]
۸۸٬۶۹۲[ب]
۲۰۷۳[۲۶]
۴۳
بقمچ
رادکان
غیاثآباد
سیدآباد
حکیمآباد
جوین
بالاجوین
نقاب†
۱۳۸۶[۲۴]
۵۴٬۴۸۸
۱۶۵۳
۳۳
پیراکوه
عطاملک
حکمآباد
زرین
جغتای
جغتای†
۴۹٬۱۷۵
۱۷۱۶
دستوران
هلالی
میانجوین
ریواده
پایینجوین
تربت حیدریه
بالاولایت
تربت حیدریه†
۲۲۴٬۶۲۶
۳۶۸۱
۶۱
بایگ
جلگهرخ
بالارخ
رباط سنگ
نسر
میانرخ
پایینرخ
کدکن
رقیچه
تربت جام
جامرود
تربت جام†
۱۳۳۵[۲]
شهرستان مشهد[۲۲]
۲۲۴٬۲۴۵[الف]
۴۹۶۷
جلگه موسیآباد
میانجام
بوژگان
دشت جام
احمدآباد صولت نیلشهر
هریرود
پایینجام
گلبانو
سمیعآباد
زام
نصرآباد
بالاجام
کاریزان
تایباد
کرات
تایباد† کاریز
۱۳۵۴[۲۱]
۱۱۷٬۵۶۴
۲۹۲۹
۴۰
میانولایت
دشت تایباد
مشهد ریزه
کوهسنگی
بردسکن
کنارشهر
بردسکن†
۱۳۷۴[۲۰]
۷۵٬۶۳۱
۷۱۲۶
کوهپایه
انابد
درونه
صحرا
شهرآباد
جلگه
بجستان
بجستان†
۱۳۸۶[۱۹]
شهرستان گناباد
۳۱٬۲۰۷
۳۷۹۲
جزین
یونسی
سردق
باخرز
مالین
باخرز†
۱۳۸۹[۱۸]
شهرستان تایباد
۵۴٬۶۱۵
۱۸۸۹
دشت ارزنه
قلعهنو علیا
اشتین
استان خراسان رضوی
۸۱
۱۷۷
مشهد† و ۸۵ شهر دیگر
۱۳۸۳
استان خراسان
۶٬۴۳۴٬۵۰۱
۱۱۶٬۴۸۷
۵۵
پيشينه تاريخي خراسان
استان پهناور خراسان با ساختار گونه گون و کهن زمين شناسي ، اقليم متنوع و جاذب ، موقعيت ويژه جغرافيايي ، بي گمان از قديمي ترين دوران حيات بشري ، بستر فعاليتهاي بشري ، بستر فعاليتهاي معيشتي ، بازرگاني و نظامي عمده بوده است ، به دليل همين موقعيت خاص ، کهن ترين ، معروفترين و طو لاني ترين راه ارتباطي بين شرق و غرب يعني (( جاده تاريخي ابريشم )) از طريق خراسان شرق را به غرب مرتبط مي سازد.
تنوع جغرافيايي سرزمين خراسان با وجود آب و هواي کويري و گرم در بخش جنوبي و معتدل کوهستاني در شمال استان و به طور پراکنده در مرکز ، با ارتفاعات قابل توجهي نظير بينالود ، هزار مسجد ، کپه داغ ، قهستان و… زمينه اي مناسب براي استقرار بشر از قديمي ترين ايام و جذب اقوام وطوايف متعدد در دورانهاي مختلف بوده است .، سرزميني که نواحي مختلف آن عرصه رويش انواع نباتات مناطق سردسيري و گرمسيري از قبيل گندم ، برنج، بادام ، سيب ، انگور ، پسته ، خرما ،و… است.
مناطقي از آن استعداد پرورش انواع مختلف حيوانات اهلي و وحشي نظير پلنگ ، گرگ ، شتر . اسب ، آهو ، گوسفند . بز و … داراست.
قديمي ترين آثار حيات انساني در ايران ، شامل تعدادي ادوات و دست افزارهاي سنگي . با قدمت تخميني 800 هزار سال قبل ، متعلق به دوران پارينه سنگي قديم ، از بستر رودخانه کشف رود مشهد بدست آمده است . در حالي که قديمي ترين مکانهاي استقرار انسان ، حداکثر با قدمت 100 هزار سال در نواحي ديگر ايران نظير آذربايجان ، لرستان و … شناسايي شده اند .
دومين مکان از نظر قدمت ، پناهگاه سنگي (غار) ((خونيک)) در نزديکي بيرجند است که متعلق به دوره پارينه سنگي ميانه با قدمتي بين 50تا60 هزار سال مي باشد . از آن پس آثار و شواهد زندگي بيشماري از دوران نوسنگي تا آغاز دوران تاريخي در جلگه مشهد ، دره اترک عليا (قوچان) ، جلگه درگز ، بجنورد ، تربت حيدريه ، بيرجند و… شناسايي شده اند اين شواهد و آثار به اقوام و ساکنان اوليه و بوميئ خراسان مربوط مي شود که بنا به عقيده برخي محققان به عنوان اقوام (( آسيايي ))شهرت يافته اند و سراسر آسياي غربي از مديترانه تا ترکستان و دره سند را فرامي گيرد.
ولي در حقيقت مهمترين مقطع تاريخ خراسان در سرآغاز دوران تاريخي ايران با ورود اقوام ((آريايي)) به فلات ايران پيوند مي خورد . در اين واقعه که در اغاز هزاره اول ق.م اتفاق افتاد ، آريايي ها تازه وارداز طريق خراسان به سمت نجد ايران پيش رفتند و بخش اعظم آنها آنچنان که از توصيفات (( اوستا )) برمي آيد ، در خراسان و سيستان مستقر شدند و شايد به همين دليل است که عمده حوادث آغاز تاريخ ايرانيان که در دو منبع (( اوستا)) و (( شاهنامه فردوسي )) ذکر شده است در مشرق ايران و در واقع در خراسان بزرگ رخ مي دهد .
بسياري از محققان ، زادگاه ((زردشت)) را مشرق ايران و بوژه حدود خراسان مي دانند . برخي از داستانها و افسانه هاي محلي و از جمله داستان کاشتن سرو کاشمر در خراسان به ياد بود پذيرش آيين نو زردشت توسط ((ويشتاسپ)) نيز مؤيد اين نظر است . دياکونوف نيز محل پيدايش زبان اوستايي را در آسياي ميانه ، مشرق ايران ، افغانستان و خراسان کنوني مي داند .
.:: جغرافياي طبيعي خراسان
موقعيت استان وسيع خراسان در شمال شرقي کشور بين 55 درجه و 17 دقيقه تا 61 درجه و 15 دقيقه طول شرقي و 30 درجه و 24 دقيقه تا 38 درجه و 17 دقيقه عرض جغرافيايي نيمکره شمالي قرار گرفته و از شمال و شمال شرق به جمهوري ترکمنستان با مرز مشترک حدود 751 کيلومتر ، از شرق به جمهوري اسلامي افغانستان با مرز مشترک حدود 619 کيلومتر ، از غرب به استانهاي گلستان ، سمنان و اصفهان و از جنوب به استانهاي سيستنان و بلوچستان ، کرمان و يزد محدود است . طول استان به خط مستقيم 750 کيلومتر و عرض متوسط آن حدود 420 کيلومتر است . خراسان بيش از 19% از خاک کشور رادر بر گرفته و مساحتي معادل 303513 کيلومتر مربع دارد .
پستي وبلنديها استان پهناور خراسان به سبب وسعت زياد ، از نظر شرايط طبيعي بسيار متنوع و هر يک از نواحي مختلف آن داراي ويژگيهاي خاصي است .بلندترين نقطه آن قله بينالود ، 3211متر و کم ارتفاع ترين نقطه آن در شمال سرخس ، 300 متر از سطح دريا ارتفاع دارد . کوههاي خراسان دنباله ارتفاعات البرز به سمت مشرق است که به صورت قوسهاي موازي از شاه کوه آغاز شده و در جهت شمال غربي به سوي جنوب شرقي تا ارتفاعات هندوکش افغانستان امتداد مي يابد . در ميان اين رشته کوههاي موازي ، دره ها و دشتهاي وسيعي وجود دارد که گاه پهناي آن به حدود 200 کيلومتر مي رسد . امتداد اين رشته کوهها در برخي نواحي با برخورد به دره يا جلگه گسسته مي شود . آنچه در اين منطقه حائز اهميت است ، وجود دشتهاي حاصلخيز و آبادي چون : بجنورد ، شيروان ، قوچان ، چناران و مشهد است که در پهنه دشت سر سبزي بين دو رشته ارتفاعات موازي کپه داغ و هزار مسجد در شمال و آلاداغ و بينالود در جنوب به وجود آمده اند . .:: آب و هوا گستردگي استان و عواملي مانند وجود رشته کوههاي مرتفع و مناطق کويري ، دور از دريا و وزش بادهاي مختلف موجب گوناگوني آب و هوا در مناطق آن گرديده است . در بيشتر بررسيهاي انجام گرفته از جمله مطالعات آمايش خراسان ، اين سرزمين به سه منطقه آب و هوايي شمال ، مرکز و جنوب تقسيم مي شود . شمال خراسان بطور کلي داراي شرايط آب و هوايي معتدل و سرد کوهستاني است .اين منطقه حاصلخيز ترين و متراکمترين بخش استان از نظر جمعيت ، فعاليتهاي اقتصادي وامکانات زير بنايي است . که شامل شهرستانهاي بجنورد ، قوچان ، شيروان ، مشهد، درگز ، چناران و سرخس مي شود . مساحت اين منطقه حدود پنجاه و هشت هزار کيلومتر مربع است که5/18% وسعت کل استان را تشکيل مي دهد . بيشتر جمعيت و امکانات اقتصادي و زير بنايي اين منطقه در اطراف مشهد و در محور مشهد –قوچان قرار دارد.
طرح های توجیهی برحسب سال به صورت زیر دسته بندی می شوند.
طرح توجیهی دهه 80
طرح توجیهی دهه 90 تا قبل از 1398
طرح توجیهی سال 1399
طرح توجیهی سال 1400
طرح توجیهی سال 1401